______________________________________________________________________________________

Bursztyn zasadniczo dzieli się na odmiany i rodzaje ze względu na miejsce jego powstania i występowanie. Regiony w jakich się tworzył, warunki i rodzaj surowca z jakiego powstawał (żywice odmiennych drzew) decydują o jego różnorodności i pięknie. Znanych i wyodrębnionych jest ponad 60 odmian bursztynu, poniżej przedstawiamy najbardziej znane.

Bursztyn bałtycki (nazwa geologiczna - sukcynit) zwany też „bałtyckim złotem” - odmiana bursztynu, organiczna substancja - żywica kopalna powstała w warunkach naturalnych przed 40 milionami lat. Pochodzi z trzeciorzędowych utworów (eocen – miocen). Najcenniejszy bursztyn w jubilerstwie i bursztynnictwie. Odmianą bursztynu bałtyckiego jest tzw. kościak, nieprzeźroczysty, barwy kości słoniowej zawierający duże ilości mikroskopijnych pęcherzyków powietrza. Kościak jest bursztynem o największej zawartości kwasu bursztynowego. Trudny w obróbce ze względu na problemy z jego polerowaniem.

Burmit – bursztyn z Birmy powstały około 50 mln lat temu. Barwa bursztynu ciemno wiśniowa i rubinowa. Fluorescencja zielonkawa. Najcenniejsze okazy posiadają perłowy połysk. Cechą charakterystyczną burmitu jest brak w jego składzie chemicznym kwasu bursztynowego. Pokłady tego bursztynu zalegają bardzo płytko w dolinie Hukawng i na wzgórzach Nangotaimaw. Bursztyn birmański jest szacowany na ok. 100 mln lat i jest ceniony zwłaszcza na rynku chińskim, ze względu na jego wiek oraz odmiany barwne. Równie cenny i unikatowy jest bursztyn z Fushun. Mimo, że jego wydobycie zostało zakończone, to nadal cieszy się niezwykłą popularnością, głównie na rynku kolekcjonerskim. Jest on starszy od bursztynu bałtyckiego o jakieś 10 mln lat. Ma wiele odmian barwnych: od przezroczysto - żółtego, jakby naturalnie autoklawowanego do czerwonego, a nawet niebiesko fluoryzującego, po nieprzezroczysty, przez Chińczyków zwany "flower amber". W Chinach bursztyn ten jest traktowany jako element dziedzictwa narodowego.

Bursztyn japoński – występuje głównie na wyspie Honsiu w jej północnej części, tam też są główne ośrodki jego wydobycia. Bardzo podobny do bursztynu bałtyckiego (sukcynitu) jednak trudniejszy w obróbce. Nieprzeźroczysty, brązowy lub ciemno-pomarańczowy. Bursztyn ten charakteryzują występujące w nim bardzo liczne, drobne plamki.

Rumenit – odmiana bursztynu występująca w Rumunii. Bursztyn o przeźroczystej strukturze z licznymi niewielkimi pęknięciami. Barwa czerwono-brunatna. Podobnie jak bursztyn bałtycki bardzo ceniony w jubilerstwie. Liczne okazy tego bursztynu wyglądem i strukturą przypominają masę perłową.
Aikait - odmiana rumenitu w znacznym stopniu zasiarczona. Barwa bursztynu czerwono-brązowa lub rzadziej jasna żółta lub żółto miodowa. Bardo kruchy i nieprzeźroczysty bursztyn. Występuje w pokładach węgla brunatnego z okresu końca kredy. Występuje na Węgrzech w okolicach Aika. Bryłki bursztynu niewielkie, rzadko przekraczające 5cm.

Bursztyn dominikański – trzeciorzędowa odmiana bursztynu z Dominikany (wyspa Haiti). Jest stosunkowo młody, ma ok. 16 mln lat. Bardzo cenny twardy bursztyn, łatwy w obróbce. W większości (90% wydobywanego bursztynu) to bursztyn doskonale przeźroczysty, niewymagający klarowania i termicznej obróbki niszczącej strukturę. Barwa intensywnie pomarańczowa i miodowa, często czerwona. Zdarzają się bryłki bursztynu w kolorze czarnym, fioletowym i zielonym. Najcenniejsze okazy bursztynu dominikańskiego posiadają unikalną błękitną fluorescencję. Bursztyn dominikański wydobywany jest w trudno dostępnych miejscach, w trudnych warunkach, ręcznie, wyłącznie poza porą deszczową. Ze względu na jego cechy ceny bursztynu dominikańskiego porównywalne są z cenami złota.

Bursztyn meksykański – bursztyn liczący 25-35 mln lat z ery oligoceńskiej. Spotykany też pod nazwą bursztynu z Chiapas. Znany głównie z licznie występujących w nim inkluzji. Bardzo zbliżony cechami do bursztynu dominikańskiego o podobnych barwach i twardości.
Jego „dojrzewanie” w strefie aktywnej sejsmicznie i wulkanicznie, pod wpływem wysokich temperatur wytworzyło okazy o unikalnej czerwonej barwie.  

Bursztyn libański – odmiana bursztynu w osadach kredowych (odmiana retynitu z dolnej kredy - ok. 130 mln lat) występuje na Bilskim Wschodzie głównie w Libanie. Barwy - jasnożółta, pomarańczowa, ciemno-czerwona rzadziej kremowa i biała. Spotykane są też bryłki bursztynu w kolorze czerwonym, poprzez brązowy aż do odmian czarnych. Przeźroczysty do prawie nieprzeźroczystego. Bursztyn libański jest szczególnie cenny ze względu na występujące w nim najstarsze inkluzje zwierzęce i roślinne. Bardzo kruchy.

Symetyt – bursztyn występujący na Sycylii, stosunkowo młody bo liczący około 25 mln lat (era miocenu). Bardzo cenny bursztyn jubilerski, zielonożółty i czerwony z licznie występującymi w nim inkluzjami. Znane nam złoża tego bursztynu zostały praktycznie wyczerpane.

Aikait  - bursztyn którego pokłady występują na Węgrzech i we Francji, odmiana rumenitu w znaczym stponiu zasiarczona, zawierająca kwas bursztynowy. Okres powstania to schyłek okresu kredy, występuje w pokładach węgla brunatnego. Bardzo kruchy bursztyn barwy czerwono-brązowej, spotykany rzadziej w barwach żółtych. Większe jego bryłki są nieprzeźroczyste.

Walchowit - bursztyn o barwie beżowej występujący na Morawach, charakteryzuje się całkowitą nieprzeźroczystością.

Krancyt - odmiana bursztynu spotykana i wydobywana w Saksonii.

     Pozostaje jeszcze wiele odmian bursztynu takich jak cyberyt, keflachit czy keuperyt ale mają one mniejsze znaczenie tak ze względu na wydobywane ilości jak i znaczenie w jubilerstwie.
 

Kopal – bardzo szczególna odmiana bursztynu. Niektórzy uważają, że tej kopalnej żywicy nie powinno się klasyfikować jako rodzaju czy odmiany bursztynu. Kopal z bursztynem łączy pochodzenie – żywice drzew, różni czas powstania. Bursztyn powstawał od 130 mln (bursztyn libański) do 60 -40 mln lat temu (bursztyn bałtycki), wiek kopalu natomiast to około 2 mln lat. Jest on bardzo miękki, krótki czas jego kamienienia nie utwardził i nie nadał mu właściwości bursztynu. Ma lepką, kleistą powierzchnię z wyraźnie wyczuwalnym zapachem żywicy. Głównym obszarem występowania kopalu jest południowa półkula (Afryka, Dominikana i Kolumbia). Kopal jest bardzo cenną kopaliną ze względu na występujące w nim inkluzje, zastygłe w nim organizmy i fragmenty roślin tamtego okresu zachowały się w stanie nienaruszonym i są nieocenionym źródłem informacji dla paleoentymologów.
Kopal często zwany jest fałszywym bursztynem lub niesłusznie "młodym bursztynem" (termin ten zarezerwowany jest dla bursztynu bałtyckiego), bez specjalnych zabiegów nie nadaje się do wykorzystania w jubilerstwie. Imitacje z kopalu utwardza się metodami chemicznymi i pokrywa go specjalnymi lakierami. Łatwym sposobem wykrycia jest wykonanie próby np. acetonem, kopal bardzo łatwo się rozpuszcza i jego powierzchnia natychmiast staje się lepka.

 Amber Słupsk - Rzeźby z Bursztynu i Bursztyn

 Sławomir Chowaniec